تبیین کاربست حس معنوی مکان جایگزین مفهوم حس‌مکان (نمونه شاهد: حرم امام رضا(ع))

author

  • بهزاد وثیق عضو هیئت علمی گروه معماری دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول
Abstract:

امروزه مفهوم حس‌مکان به عنوان ابزاری برای سنجش و تبیین کیفیت فضا به کار می‌رود؛ با این حال این ابزار در فضاهایی با زمینۀ حافظۀ جمعی، نمی­تواند معتبر باشد. لذا تدوین چارچوبی که به ابعاد معنوی فضا توجه کند، ضروری است و توجه به تدوین راهبرد سنجش حس معنوی مکان ضروری به نظر می‌رسد. هدف از این تحقیق بیان مولفه­ هایی است که بتواند نواقص نظری حس‌مکان در فضاهای مذهبی آرامگاهی را برطرف کند. مهم‌ترین فضای معنوی ایران، بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) است؛ لذا این مجموعه به عنوان نمونه موردی برای سنجش و تدوین حس معنوی مکان، انتخاب شده است. روش انجام پژوهش به صورت ترکیبی شامل روش­ های پیمایشی و همبستگی با رویه توصیفی تحلیلی و مطالعات پایه برمبنای روش­ های میدانی و استفاده از روش دلفی سامان یافته است. پس از اجماع نخبگان در سه مرحله، پرسش‌نامه‌ شامل 62 سوال بین زائران حرم به صورت تصادفی، توزیع شد. از میان62 مولفه‌ بررسی شده، علاوه بر مولفه­ های کالبدی، ادراکی و کارکردی، مولفه­ هایی مانند اثر مناسک زیارت‌، ویژگی­ های جمعی هنگام زیارت و زمینۀ معنوی فردی مولفه­ های اثرگذار بر افزایش حس معنوی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبیین مدل هویت مکان-حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن* نمونه موردی: پیاده راه شهرری

چکیده   ظاهر فیزیکی، فعالیت­ها و معانی مواد خام هویت مکان­ هستند. حس مکان جنبه دیگری از هویت مکان، در درون این عناصر نیست. بلکه در اثر ارتباط متقابل انسان با این عوامل شکل می گیرد. حال این سوال­ها مطرح است که رابطه بین هویت مکان و حس مکان چگونه است؟ چگونه می­توان به یک مکان، با هویت خاص خود دست یافت؟ با توجه به بررسی­های انجام گرفته، هویت مکان را می­توان معادل با حس مکانِ "ما" دانست و در پاسخ ...

full text

نقش مفهوم حس مکان در ارتقای کیفیت حفاظت معماری

علیرغم آنکه از چند دهه پیش با توسعه علوم محیطی، جنبه‌های ذهنی فضاهای معماری در محافل علمی مورد توجه قرار گرفت، بیشتر تجارب کنونی در زمینه حفاظت میراث معماری ایران گویای کم‌توجهی به این مقوله و توجه زیاد به کالبد و عملکرد در برنامه‌‌ریزی‌های مربوطه است. مفهوم حس مکان به عنوان یکی از مفاهیم علوم محیطی، متخصصان و طراحان را در شناخت ویژگی‌های ذهنی فضاهای طبیعی و مصنوع یاری کرده است. مقاله حاضر معتق...

full text

تبیین نقش مؤلفه معنا در فرایند شکل گیری حس مکان

مقاله حاضر بر مبنای بررسی نقش مؤلفه معنا در خلق حس مکان و در راستای پاسخگویی به سؤالاتی مبنی بر اینکه مؤلفه معنا در هر یک از گونه‌های خود شامل معانی موجود در ذهن انسان و معانی موجود در مکان، چه سطحی از معنا را می-سازد و همچنین چگونگی رسیدن به مراتب گوناگونی از حس مکان بر مبنای هر یک از سطوح مرتبط با معانی مذکور، شکل گرفته است. آنچه بر اهمیت این پژوهش تأکید دارد فراهم آوردن بستری برای رسیدن ب...

full text

بررسی نحوه ارتباط میان دو مفهوم حس مکان و دلبستگی به مکان در خوابگاه دانشجویان

امروزه مفاهیمی چون حس مکان و دلبستگی به مکان در ادبیات معماری و شهرسازی به ویژه در حوزه مطالعات محیطی بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این در حالی است که سازوکار ارتباط میان این دو مفهوم چندان تبیین نشده است. پژوهش حاضر پس از تعریف مفاهیم حس مکان و دلبستگی به مکان و بررسی عوامل تاثیرگذار بر آنها، به ارائه مدلی چهار وجهی از اجتماع این­ دو مفهوم تحت عنوان مدل نظری پژوهش می­پردازد. سپس مد...

full text

مدل ارزیابی حس مکان براساس مولفه های کالبدی ، ادراکی ، عملکردی و اجتماعی، نمونه موردی: خیابان امام ارومیه

امروزه مفهوم مکان و حس مکان یکی از مهمترین مسائل پیش روی شهرسازی معاصر است.درگذشته شهرها از توانایی بالایی در جهت برقراری تعامل بین انسان و فضا برخوردار بودند. اما امروزه در غالب شهرها فضاهایی ایجاد می شوند که فاقد هویت و معنا بوده و صرفا تقلیدی از سایر نمونه هاست.تکرار الگوهای بی هویت و غربی در فضاهای شهری موجب به حاشیه رانده شدن اصول مکان سازی و هویت گردیده است.در این پژوهش سعی شده با مطالعه ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 30

pages  223- 245

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023